SOKRATES’E GÖRE ERDEMİN DÖRT AYAĞI

1-Dürüstlük. Bunun önemini söylemeye gerek var mı? Dürüstlükten yoksun bir insanın yapacağı hiçbir eylemin değeri yoktur. Dürüstlük bütün erdemlerin başıdır ve anasıdır. Bir insan dürüst değilse diğer şeylerinin hiçbirine bakmayın. Hepsini silin gitsin.

2-Hikmet yani bilgi. Doğru ve yanlışı ayırt edebilecek ve tanıyacak bir anlayış yeteneği şarttır. Burada kast edilen insanın düşünme ve muhakeme etne yeteneğidir. Yani ahmak bir adamın hiçbir erdemi yoktur. İyi yapayım derken kötü yapar, düzelteyim derken bozar. Erdemli kişi fatin insandır, yani zekidir.

3-Cesaret, bu yukarıdaki erdemleri tamamlayan bir sıfattır. Kişi hikmet sahibi de olsa, dürüst de olsa cesareti yoksa o erdemleri hiçbir şeye yaramaz. Ne zarar verir ne fayda. Kötülükler karşısında susar. Bunların varlığı ile yokluğu birdir. Erdemin bir manası da güçlü olmaktır. Çünkü doğruyu ve adaleti hakim kılmak için güç lazımdır. Bu da cesaretle kazanılır.

4-Adalet. Doğruluk, hikmet ve cesaret kadar lazım olan bir nitelik de adldır yani itidaldir yani ölçülülüktür. Ne geride kalmak ne ileri gitmek. Ne pasif kalmak ne zulmetmek. Ne az vermek ne fazla vermek. Her şeye hak ettiği kadar vermek. En iyi şeyler bile ölçüyü aştı mı zararlı olmaya başlar. Zehri öldürücü yapan dozdur derler. Yemeğe biraz fazla tuz kattın mı yenilmez olur. Her şeyi tadında ve kararında bırakmalı.