Bilimsel Güzin Abla

 Bilimsel Güzin Abla (1)

İzmirden M.T. soruyor:

Hocam, ben 38 yasında, kimya öğretmeni bir genç bayanım. Üç ay kadar önce kısmetim açıldı ve iyi niyetli bir gençle tanıştım. Geçen hafta da nişanlandık. Mutluluktan uçuyordum ki dün laboratuarda korkunç bir şey keşfettim. Nişanlımın bana aldığı yüzüğü denemek için civaya attım, ve maalesef yüzdü. Halbuki saf altının özgül ağırlığı civanınkinden fazla, batması gerekirdi. Demek bana aldığı yüzük saf altın değil, öyleyse sevgisi de saf olamaz. Şimdi ben bu civayı nişanlımın yemeğine koyup bu işi bitirmeyi düşünüyorum, ne dersiniz?

Prof. Çakanyıldızın cevabı:

Arşimet’in hayatına her yönüyle vakıf olduğunuz anlaşılıyor. Yalnız yüzey gerilimini hesaba katmamışsınız, civanın yüzey gerilimi suyunkinden çok daha fazladır, böylece kendinden ağır cisimleri de kaldırabilir, çünkü o cisim batarken ortaya çıkartacağı yüzey için harcaması gereken enerji, kendi potansiyel enerjisinden fazla olabilir. Ayrıca civanın saf olmama ihtimali de var, o yüzden ani kararlar vermeyin derim.

 Bilimsel Güzin Abla (2)

Soru:

Hocam ben 22 yasında bir ev kızıyım. İyi de bir kısmetim çıktı, evlenmeyi düşünüyorum. Yalnız aklıma takılan birşey var, belki biraz daha beklersem, karşıma daha iyi bir kısmet çıkacak. Bu konuda beni aydınlatırsanız sevinirim.

Prof. Çakanyıldız:

Bu oldukça komplike bir problem. Genç kızlık döneminizde toplam kaç kısmetiniz çıkacağı da en önemli değişken.

Diyelim ki çeşitli faktörleri gözönüne alarak size (eğer hepsini reddederseniz) n ayrı kişinin talip olacağını farzedelim. Bu durumda, ilk talibinizin en iyisi olma ihtimali 1/n’dir, o yüzden ilk isteyene gitmeyin derim. ilk isteyeni reddeder, ondan sonra da ondan daha iyisini beklerseniz, çok büyük bir ihtimalle (n-1/n) daha iyi bir seçim yapmış olursunuz. Problemin tam çözümü ise Lagrange-Teukolsky denklemlerinin discrete çözümünü gerektiriyor, o da bugün bilinen tekniklerle maalesef imkansız.

Bilimsel gelişmeler inanıyoruz ki yakın bir gelecekte bu toplumsal yaraya da çare olacaktır. Şimdilik özel durumlar için bilgisayarda yaptığım simülasyonlardan elde edilen bir “rüle of thumb” söyleyebilirim, ilk üçte biri reddet, sonra gelenler içinde reddedilenlerin hepsinden iyi olanı kabul et. Birçok genç kızımızın zaten instinctive olarak buna benzer bir metod kullanması insan beyninin processing gücü hakkında düşündürücü.